Impamvu Zibanze Zitera Ibibazo byo mu kirere - Umwotsi w’itabi hamwe n’amazu adafite umwotsi

Umwotsi w'itabi ni iki?

Umwotsi w’itabi ni uruvange rwumwotsi utangwa no gutwika ibicuruzwa by itabi, nkitabi, sigari cyangwa imiyoboro hamwe numwotsi usohoka nabanywa itabi.Umwotsi w’itabi nanone witwa umwotsi w’itabi (ETS).Guhura numwotsi wokunywa itabi rimwe na rimwe byitwa kunywa itabi kubushake cyangwa gutambuka.Umwotsi w’itabi, ushyizwe mu rwego rwa EPA nka kanseri yo mu itsinda A, urimo ibintu birenga 7,000.Umwotsi w’itabi ukunze kugaragara mu ngo, cyane cyane mu ngo no mu modoka.Umwotsi w’itabi urashobora kwimuka hagati yibyumba byurugo no hagati yinzu.Gufungura idirishya cyangwa kongera umwuka murugo cyangwa mumodoka ntabwo birinda umwotsi w itabi.

Ni izihe ngaruka zubuzima bwumwotsi wokunywa itabi?

Ingaruka zubuzima bwumwotsi wokunywa itabi kubantu bakuru batanywa itabi ni bibi kandi ni byinshi.Umwotsi w’itabi utera indwara zifata umutima (indwara z'umutima na stroke), kanseri y'ibihaha, syndrome y'urupfu rutunguranye, indwara ya asima ikabije kandi ikomeye, n'ibindi bibazo bikomeye by'ubuzima.Hakozwe isuzuma ryinshi ryubuzima ryerekeranye numwotsi w’itabi.

Ibisubizo by'ingenzi:

• Nta rwego rutagira ingaruka zo guhura numwotsi w’itabi.
• Kuva muri Raporo y’Ubuvuzi Bukuru bwa 1964, abantu miliyoni 2.5 bakuze batanywa itabi bapfuye kubera ko bahumeka umwotsi.
• Umwotsi w’itabi utera abantu bagera ku 34.000 bapfa imburagihe bazize indwara z'umutima buri mwaka muri Amerika mu batanywa itabi.
• Abatanywa itabi bahura n’umwotsi w’itabi mu rugo cyangwa ku kazi byongera ibyago byo kwandura indwara z'umutima ku kigero cya 25-30%.
• Umwotsi w’itabi utera kanseri y'ibihaha benshi mu banywa itabi bo muri Amerika buri mwaka.
• Abatanywa itabi bahura n’umwotsi w’itabi murugo cyangwa kukazi byongera ibyago byo kwandura kanseri yibihaha 20-30%.
• Umwotsi w’itabi utera ibibazo byinshi byubuzima ku bana no ku bana, harimo kwibasirwa na asima kenshi kandi bikabije, indwara zifata imyanya y'ubuhumekero, kwandura ugutwi, na syndrome y'urupfu rutunguranye.

Niki Wakora kugirango ugabanye guhura numwotsi witabi?

Kurandura umwotsi w’itabi mu nzu bizagabanya ingaruka mbi ku buzima, bizamura ubwiza bw’imbere mu nzu hamwe n’ubuzima bwiza cyangwa ubuzima bw’abayirimo.Umwotsi w’itabi urashobora kugabanuka binyuze mubikorwa byateganijwe cyangwa kubushake bwa politiki itagira umwotsi.Ahantu ho gukorera hamwe n’ahantu hafungiwe abantu nko mu tubari na resitora nta tegeko ririmo umwotsi.Abantu barashobora gushiraho no kubahiriza amategeko atagira umwotsi mumazu yabo no mumodoka.Ku miturire myinshi, gushyira mu bikorwa politiki itagira umwotsi birashobora kuba itegeko cyangwa kubushake, bitewe n'ubwoko bw'umutungo n'aho biherereye (urugero, nyirubwite n'ububasha).

• Urugo rugenda rwigaragaza cyane aho abana ndetse nabakuze banywa itabi.(Raporo ya Muganga Mukuru, 2006)
• Ingo ziri mu nyubako zifite politiki idafite umwotsi zifite PM2.5 munsi ugereranije ninyubako zidafite iyi politiki.PM2.5 ni igipimo cyo gupima uduce duto two mu kirere kandi gikoreshwa nk'ikimenyetso kimwe cyerekana ubwiza bw'ikirere.Urwego rwo hejuru rwibice byiza byo mu kirere bishobora gutera ingaruka mbi ku buzima.(Russo, 2014)
• Kubuza kunywa itabi mu nzu niyo nzira yonyine yo gukuraho umwotsi w’itabi mu nzu.Uburyo bwo guhumeka no kuyungurura birashobora kugabanya, ariko ntibikuraho, umwotsi w’itabi.(Bohoc, 2010)

Uzaze kuri https://www.epa.gov/indoor-air-quality-iaq/segonda ya kabiri-itabi-na-itabi-inzu